Namaz kıldığımız yerin kıble yönünde sağa veya sola kaç dereceye kadar sapma olabilir?
Namaz kıldığımız yerin kıble yönünde sağa veya sola kaç dereceye kadar sapma olabilir?
Namaz kıldığımız yerin kıble yönünde sağa veya sola kaç dereceye kadar sapma olabilir?
Mescid-i Haram’da namaz kılan Kâ’be’nin kendisine yönelir.Mekke’de kılan, Mescid-i Haram’a yönelir.Dışarıda olan da Mekke’ye yönelir.Genel kural böyledir. Bilerek bunda hata yapılmamalıdır.Genel olarak kural şöyle uygulanır: Yüz Kâ’be’yi görecek şekilde olduğu sürece az bir sağa sola dönmüş olmak namaza zarar vermez. Buradaki ‘az’ ölçüsünü en fazla 45 dereceye kadar çıkarabiliriz.
Dolayısıyla namaz kılarken kıble yönünde belirli bir dereceye kadar sapma olabilir. İslam hukukuna göre, bu sapma 45 dereceye kadar kabul edilebilir. Yani, namaz kılarken kıble yönünde sağa veya sola en fazla 45 derece sapma olabilir. Bu sınıra “İstihsan Derecesi” denir. Bu durumda, namaz kılan kişiye doğru kıble yönünde bir sapma olması durumunda namazı geçerli sayılır.
Kıbleye doğru yönelmeden kılınan namaz geçerli olur mu?
Bilerek kıble yönünden başka bir yöne doğru kılınan namaz geçersiz olur. Kıble yönünü bilmeyen kimse araştırma yapar; edindiği bilgi veya kanaate göre namazını kılar. Eğer namazı tamamladıktan sonra hatasını fark ederse, namazı sahih olur ve yeniden kılması gerekmez. Araştırma yaptığı halde hatalı tarafa döndüğünü namaz esnasında anlarsa, namaz içinde doğru olan tarafa döner ve namazına devam eder. Herhangi bir araştırma yapmadan veya kimseye sormadan rastgele bir yöne dönüp namaz kılan kimse ise, eğer döndüğü yönde kıble istikameti değilse namazını iade eder (İbn Âbidîn, Reddü’l-muhtâr, 1/435).
Kıblesinde hata tespit edilen camilerle ilgili ne yapmak gerekir?
Namaz kılarken kıbleye yönelme (istikbâl-i kıble), namazın farzlarındandır. Kâbe’nin yakınında bulunup onu görerek namaz kılanların, doğrudan Kâbe’ye yönelmeleri gerekir. Kâbe’den uzakta bulunanlar için ise Kâbe “istikametine” yönelmek yeterlidir. Burada esas olan, namaz kılan kişinin yönünün Kâbe’nin bulunduğu “cihet”ten tamamen sapmamış olmasıdır. Hafif sapmalar namazın sıhhatine zarar vermez. Zira Kâbe veya Kâbe’nin gökyüzüne doğru dikey doğrultusu, kişinin yüz açısı içerisinde kaldığı sürece namaz kılan kişi, kıbleden sapmış sayılmaz. Bu durumda, namaz kılan kişi, kendisini Kâbe’ye dik olarak bağlayan doğrusal çizgiden, sağa veya sola 45 derece dönmediği sürece Kıble istikametinden tamamen sapmış olmaz ve bu durum namazının sıhhatine engel teşkil etmez.
Bir Müslümanın camide namaz kılması hâlinde kıbleyi ayrıca araştırmasına gerek yoktur. Çünkü camiler kıble tespiti yapılarak inşa edilir. Ancak, yeni yapılacak veya yeniden imar edilecek camilerin mihraplarının tam Kâbe istikametinde olması gerekir.
Geçmişte yapılan ve daha sonra birebir Kâbe doğrultusunda olmadığı tespit edilen camilerde önceden kılınan namazlar sahihtir. Bu camilerin kıbleleri, inşa edildikleri devrin şartlarına göre doğru kabul edilmiş ve namazlar bu kabul üzerine kılınmıştır. Ancak bu sapmanın ruhsat sınırlarının dışında (45 derece ve üzeri) olduğu uzmanlar tarafından tespit edilirse, bu durumun en kısa zamanda ve mümkün olan en uygun yolla düzeltilmesi gerekir. 45 derece ve üzerinde bilerek o yöne doğru kılınan namazlar sahih değildir.
Yetkili merciler tarafından uzmanlara yaptırılan tespite göre kıblesinde sapma derecesi, ruhsat sınırları içerisinde (45 dereceden az) olan camilerde kılınan namazlar sahihtir. Ancak cemaat arasında meydana gelebilecek ihtilafları ortadan kaldırmak için imkânlar ölçüsünde cami içi düzenleme ile açı farkının giderilmesi veya mümkün olduğunca azaltılması gerekir.
